“Bir budala para kazanabilir,  ama onu sarf etmek için akıllı olmak lazımdır.”(Spurgeon)

Ticaret Kanunu ile gelen yenilikler…

1535 madde ve 6 geçici maddeden ibaret olan 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu 13.01.2011 tarihinde TBMM’nde kabul edilmesine rağmen 01.07.2012 tarihinde yürürlülüğe girmesi kararlaştırılmıştı. Ticaret Kanunu’nda 50 yıldan buyana ilk geniş çaplı değişiklikler yapılıyordu. Bakanlık yetkilileri yapılan değişikliklerin muhtemelen kamuoyunda ve iş çevrelerinde yeterince tartışılması için kanunun yayım ve yürürlülük tarihleri arasında 1,5 yıllık bir süre koymuştu. Nitekim iş dünyasından gelen talepler üzerine (kanunun yürürlülük tarihinden önce) 109 maddede değişikliğe gidildi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yetkililerinin “biz her şeyi iyi biliriz. Kanun çıkmıştır, uygulanacaktır” gibi katı bir tutum takınmayıp,  iş çevrelerinden gelen makul talepler doğrultusunda (bakanlık bürokratlarının hazırlayıp kanunlaşmasını sağladıkları maddeler üzerinde) yeni değişikliklere gitmesini takdir etmek gerekir. Bu demektir ki, artık yeni Ticaret Kanunu; bürokratların masa başında hazırladığı bir hükümler manzumesi değil, iş dünyasının arzu ve tasvip ettiği, geçmiş 50 yılın birikmiş eksikliklerini gideren bir kanundur. Nitekim iş dünyasının temsilcisi konumunda bulunan TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu da bu hakkı teslim ederek diyor ki: “…yeni kanunu incelediğimizde bazı maddelerde değişikliğe gidilmesi gerektiğini gördük. Bu taleplerimizi hükümete ilettik. Hükümetimiz de görüşlerimizi dikkate aldı. Öncelikle taleplerimizi dinleyen ve bize yardımcı olan Sayın Ali Babacan ve Sayın  Hayati Yazıcı’ya çok teşekkür etmek istiyorum. Özel sektörün yanında olduklarını bir daha gösterdiler” Ancak calib-i dikkattir ki, TOBB Başkanının üyelerinin hukukunu ve haklarını koruma adına kanunun 109 maddesinde değişikliğe vesile olduğu ve hükümet üyelerine teşekkürü borç bildiği bir ortamda, geniş esnaf kesiminin temsilcisi durumundaki Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken’in bu sahada herhangi bir gayreti görülmemektedir. TESK’in Ticaret Kanunu hakkındaki çalışmalarını araştırmak için öze web sitesini inceledim. Ticaret Kanunu hakkında bir çalışma yer almadığı gibi, Sayın Palandöken’in muhtelif konuşmaları arasında (Genel Başkanımızın Çeşitli Tarihlerde Yaptığı Konuşmalar sayfasında) Ticaret Kanunu kelimesi hiç kullanılmamış! Hatta sitenin mevzuat bölümünde Ticaret Kanunu dahi yer almıyor! TESK’in bu tutumu, önceki kanunda yer alan işletme defterinin yeni düzenlemede ticari defterlerden çıkartılmış olmasına sanki haklılık kazandırıyor! TOBB bastırıyor, talep ediyor, ikna ediyor ve netice alıyor; 109 madde de değişikliğe vesile oluyor. Peki, TESK’in Sayın yetkilileri sizler ne yapıyorsunuz? Bu Ticaret Kanunu sizlerin iki milyonun üzerindeki üyelerinizi ilgilendirmiyor mu? Her fırsatta spordan siyasete, hemen her sahada basın açıklaması yapma ihtiyacı hisseden Sayın Esnaf Odası Başkanları!.. Bu sahadaki düşüncelerinizi kamuoyu ile niçin paylaşmazsınız? Gerçi Sayın Başkanlara haksızlık yapmış da olmayalım! Belki de üyelerinden bu sahada bir talep gelmemiştir! Esnaflarımız başkanlarının sporla, siyasetle ilgili beyanatlarını yeterli bulmuş da olabilirler! Her neyse… Esnafın meselelerini Oda Başkanlarına ve TESK’e bırakalım! Biz yine tacirleri ilgilendiren hususlara dikkat çekmeye devam edelim… Yeni Ticaret Kanununda daha yürürlüğe girmeden 26.6.2012 tarihinde 6335 sayılı kanunla (109 maddede) yapılan önemli değişiklikleri, ana başlıklar altında şöyle özetlemek mümkün:

• ·         Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikinin zamanı belirlenmiştir.
• ·         Kapanış tasdikine tabi defter; yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri ile sınırlandırılmış, diğer defterlerden kapanış tasdik mecburiyeti kaldırılmıştır.
• ·         İnternet sitesi defteri kaldırılmıştır
• ·         İşletme defteri, ticari defterler tanımı dışında bırakılmıştır!
• ·         Elektronik ortamda tutulan defterlerde noter tasdikinin aranmayacağı belirtilmiştir.
• ·         Limited şirket ortaklarının kar payı avansı almalarına imkânı tanınmıştır.
• ·         Anonim ve Limited şirket esas sözleşmelerinin yeni kanuna uyumlu hale getirilme süresi 1 Temmuz 2013 tarihine kadar uzatılmıştır.
• ·         Münfesih olan, yıllardır gayri faal olduğu halde Ticaret Sicilinden terkin edilemeyen şirketlere re’sen terkin imkânı sağlanmıştır. (Tescil ve terkin için ilan ücreti, harç ve damga vergisi ödenmeyecektir)
• ·         İnternet sitesi kurma zorunluluğu kaldırılmıştır. (Sadece denetime tabi büyük sermaye şirketleri internet sitesi kuracaklar)
• ·         Yönetim kurulunun şirkete borçlanma yasağı kaldırılmıştır.

Tutulacak ticari defterlerde yapılan önemli değişiklikler…

• ·         Muhasebe ilgili yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defterine ilaveten muhasebe ile doğrudan ilgili olmayan pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri de ticari defterlerden sayılmıştır.
• ·         Yeni kurulan şirketlerde açılış tasdiki; kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan, bu defterlerin gelecek dönemlerde de kullanılması halinde,  faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılacaktır.
• ·         Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilecektir.
• ·         Elektronik ortamda tutulan defterlerde (açılış ve kapanışlarda) noter tasdiki aranmayacaktır.
• Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış tasdiki yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilecektir.
• ·         Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış tasdiki; izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılacaktır.

İdari para cezaları…

• ·         Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin yaptırılmaması: 4 000 TL.
• ·         Bir yazımın veya kaydın, önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilmesi ve değiştirilmesi: 4 000 TL.
• ·         Defterlere yazımların ve diğer gerekli kayıtların eksiksiz doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılmaması: 4 000 TL
• ·         Tek başlarına ticaret yapan gerçek kişilerin ticaret unvanlarına bir şirketin var olduğu izlenimi uyandıracak şekilde ek yapmaları: Üç aydan iki yıla kadar hapis ve veya adli para cezası.
• ·         Ticari sırların izinsiz kullanılması veya açıklanması: Bir yılda üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası.

TTK’ ya göre  (açılış ve kapanış) tasdikin önemi… Vergi mevzuatındaki cezai müeyyideler; mükellef ve muhasebecileri disipline eder. Yani genelde cezaya muhatap olmamak için kanunun emredici hükümlerine riayet edilir. Peki, TTK’nın tasdikle alakalı hükümlerine niçin riayet edilmeli? Aksi hareketin mükelleflere zararı ne olabilir? Defterlerin zamanında tasdik ettirilmesinin en belirgin ve önemli özelliği, (başka gerekçeler zikredilse de) mahkemede tacirin lehinde delil olarak kullanılmasıdır. Borç ve alacak ihtilaflarında defterlerin ispat edici delil olarak kullanılabilmesi için tasdikli olmaları gerekir. Diğer bir ifade ile tasdiksiz defterler mahkemede ispat edici delil olarak kabul edilmez. Her ne kadar defterlerin açılış ve kapanış tasdikinin yaptırılmaması 4 bin lira para cezasını gerektiriyorsa da, defterler; ceza yememek için değil (ihtiyaç halinde) mahkemede geçerli delil olabilmeleri için tasdik ettirilmelidir! Ancak vergi mevzuatının tasdikini mecburi tuttuğu defterlerden sadece yevmiye ve envanter defterinin Ticaret Kanunu’na göre ticari defterlerden sayılmış olduğu unutulmamalıdır. Nasıl ki (trafikte) emniyet kemerini ceza yememek için değil, can güvenliğimiz (emniyetimiz) için takmak zorunda isek, ticarette de mal güvenliğimiz için defterlerimizin açılış tasdiklerini yaptırdığımız gibi (özellikle) kapanış tasdiklerini de ihmal etmemeliyiz! Defter tasdikinde TTK ile VUK arasında tezat..! Vergi Usul Kanunu’nda (madde 222) “Defterlerini ertesi yılda kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdur” denilirken.. Ticaret Kanunu’nda (madde 64) “Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır” denilmektedir. Yani, defterlerini ertesi yılda kullanacak olanlar VUK’ aya göre ocak ayında, TTK’ aya göre aralık ayında tasdik ettirecekler! Kaldı ki TTK yevmiye defterinin kapanışı için “izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar” süre tanırken, kapanmayan defterin 3 ay önce açılış tasdiki nasıl olacaktır? Diğer yandan, her şeyden önce muhasebe tekniği açısından da Aralık ayında yevmiye defterinin tasdiki mümkün değildir. Kapanmayan defterin açılışı nasıl yapılacak? Zira 31 Aralıkta kesilen faturanın ocak ayında deftere yazılma süresi bulunmaktadır. Aynı zamanda yılsonu kapanış maddelerinin aralık ayı sonuna yetiştirilme imkânı da yoktur. Bu husus, kanunun yazım ve yapım safhasında herhalde gözden kaçmış olmalı!  “Para ya bizim başımızın belası veya bizim hizmetkârımızdır.” (Horatius) Vesselam… 18.11.12    

www.giresunaktuel.com’da yazı…